Nguyên Bình là huyện vùng cao của tỉnh Cao Bằng, là quê hương giàu truyền thống cách mạng, có Khu di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Rừng Trần Hưng Đạo -nơi thành lập đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng ngày nay. Phát huy truyền thống quê hương cách mạng, hưởng ứng Phong trào “Cả nước chung tay xây dựng nông thôn mới”, trong những năm qua, huyện Nguyên Bình đã huy động cả hệ chính trị vào cuộc, tập trung lồng ghép các nguồn lực để thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới. Qua đó, diện mạo nông thôn của huyện từng bước được đổi mới, đời sống vật chất tinh thần của người dân ngày càng được cải thiện.

          Xã Tam Kim, Hoa Thám nơi gắn liền với cuộc đời hoạt động của vị đại tướng tài ba Võ Nguyên Giáp và 34 chiến sĩ đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, gắn với chiến thắng trận Phay Khắt, Nà Ngần đi vào lịch sử, mở đầu cho truyền thống vẻ vang “đánh chắc thắng, đánh thắng trận đầu” của Quân đội nhân dân Việt Nam. Phát huy truyền thống quê hương cách mạng, danh hiệu “đơn vị anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân”, Trong những năm qua huyện đã tập trung nguồn lực, bố trí ngân sách nhà nước để thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới tại xã Tam Kim, Hoa Thám. Tập trung đầu tư cơ sở hạ tầng, hỗ trợ nhiều chương trình, dự án, các mô hình sản xuất phát triển kinh tế xã hội. Huy động cả hệ thống chính trị, phát động các phong trào thi đua “toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”. Đặc biệt, địa phương nhận được sự hỗ trợ nguồn lực rất lớn của Quân khu 1, Bộ Quốc phòng.

Giai đoạn 2020 – 2025 huyện được Quân Khu 1 Bộ quốc phòng hỗ trợ trên 300 tỉ đồng để đầu tư nâng cấp tuyến đường Tỉnh lộ 202, Tỉnh lộ 216, sân vận động trung tâm huyện, nâng cấp cải tạo Khu di tích quốc gia đặc biệt rừng Trần Hưng Đạo và thực hiện các tiêu chí Nông thôn mới tại xã Tam Kim, Hoa Thám.

Triển khai Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới, nguồn vốn Ngân sách nhà nước hỗ trợ xã Tam Kim gần 3 tỷ đồng để xây dựng các công trình đường giao thông nông thôn, mương thủy lợi. Quân Khu I  hỗ trợ trên 36  tỉ đồng để xây dựng các tuyến đường giao thông, xây dựng trụ sở làm việc, nhà văn hóa, công trình thủy lợi, cầu dân sinh, nước sinh hoạt, phòng học cho học sinh, nhà công vụ giáo viên, hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát. Đến nay, xã Tam Kim có 100% trục đường xã được nhựa hóa và bê tông hóa; 98,4% tỷ lệ đường thôn và đường liên thôn được cứng hóa, đảm bảo ô tô đi lại thuận tiện; 71,43% xóm có nhà văn hóa; 83,7% số hộ có nhà ở kiên cố, 90,9% hộ dân được sử dụng nước hợp vệ sinh.

Một góc nhỏ xã Tam Kim

Diện mạo nông thôn mới xã Tam Kim đã có nhiều khởi sắc, đường giao thông được bê tông, sạch đẹp. Hệ thống trường lớp ngày càng khang trang, đáp ứng nhu cầu dạy  - học của giáo viên và học sinh. Kinh tế nông nghiệp phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa với các mô hình chuyển đổi sản xuất tập trung có hiệu quả cao, thu nhập của người dân được tăng lên. Nhiều nhà dân đã được xây dựng kiên cố. Kết quả đó là nhờ sự nỗ lực của cấp ủy Đảng, chính quyền, sự chung sức, đồng lòng của người dân và sự hỗ trợ nguồn lực của Quân khu I Bộ Quốc phòng.

          Ông Dương Trọng Nghĩa - Bí thư chi bộ xóm Nà An(Tam Kim) cho biết: Từ khi xã triển khai Chương trình MTQGXDNTM người dân chúng tối rất  phấn khởi trước sự đổi thay của xã:  Đường xá giờ thông thoáng, đi lại và buôn bán thuận tiện hơn trước rất nhiều. Có được điều đó là nhờ vào chương trình xây dựng nông thôn mới với nhiều công trình được thực hiện với phương châm "Nhà nước và nhân dân cùng làm rất có hiệu quả!". Ngoài ra, trong năm 2022 xóm được xây dựng nhà văn hóa xóm rộng rãi khang trang, khiến bà con ai cũng vui mừng phấn khởi.

Tuy nhiên đến nay, xã Tam Kim mới đạt 16/19 tiêu chí, còn 3 tiêu chí chưa đạt: Tiêu chí số 10 - Thu nhập; Tiêu chí số 11 - Nghèo đa chiều; Tiêu chí số 17 - Môi trường và An toàn thực phẩm. Để thực hiện đạt 03 tiêu chí trên, phấn đấu về đích Nông thôn mới, dự kiến cần nguồn kinh phí trên 11,8 tỉ đồng.

Ông Ma Văn Luyện, Bí thư Đảng ủy xã Tam Kim bộc bạch: Hiện nay, xã Tam Kim còn 03 tiêu chí chưa đạt. Với mục tiêu về đích vào năm 2025, Đảng bộ, chính quyền xã xác định đây là nhiệm vụ hết sức khó khăn, đòi hỏi sự quyết tâm cao và sự đồng lòng, chung sức của tất cả cán bộ, đảng viên và nhân dân. Với lộ trình đề ra, xã Tam Kim đã và đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để hoàn thành các tiêu chí còn lại. Thông qua các cuộc họp giao ban Đảng ủy, Ủy ban và các cuộc họp lồng ghép tại xóm, phân công cụ thể  cho các thành viên BCĐ kết hợp với đồng chí Bí thư Chi bộ xóm (trưởng ban mặt trận xóm chỉ đạo tuyên truyền) và vân động nhân dân phát triển và nhân rộng các mô hình đạt hiệu quả, mạnh dạn xây dựng các mô hình mới trong sản xuất nông nghiệp và thành lập các gia trại, HTX để phát triển ngành nông ngiệp và chăn nuôi đại gia súc tại địa phương nhằm nâng cao nguồn thu nhập của người dân ngày được nâng lên.

          Xã Hoa Thám có diện tích đất tự nhiên trên 6.300 ha, trong đó đất nông nghiệp chiếm trên 90%; xã có 06 xóm với 354 hộ, 1.652 nhân khẩu. Ngay từ khi triển khai phát động Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, địa phương nhận được sự đồng thuận, nhất trí cao trong cán bộ, đảng viên và nhân dân. Nhờ đó, đã huy động được các nguồn lực từ các tổ chức, cá nhân cùng chung tay, góp sức thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.

Thực hiện chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới,  Xã Hoa Thám được bố trí ngân sách trên 10 tỷ 233 triệu đồng đầu tư duy tu bảo dưỡng, sửa chữa 03 tuyến đường, khởi công xây mới 02 mương thủy lợi, mở mới 04 tuyến đường và hỗ trợ xi măng 07 tuyến đường ngõ xóm. Cán bộ và nhân dân đóng góp 10 triệu đồng tiền mặt, hiến 1,5 ha đất.

Đặc biệt, xã Hoa Thám được Quân khu I, hỗ trợ trên 40 tỉ đồng để nâng cấp cải tạo Trường trường dân tộc bán trú THCS,  nâng cấp Trụ sở UBND xã, xây dựng nhà văn hóa xóm Khuổi Hoa, mở các tuyến đường liên xã, liên xóm, hỗ trợ xóa nhà tạm nhà dột nát cho nhân dân và đầu tư xây dựng nhiều hạng mục cơ sở hạ tầng.

Với sự vào cuộc của hệ thống chính trị, sự đoàn kết đồng lòng của Nhân dân, đặc biệt là sự hỗ trợ của Bộ Quốc phòng, đến nay xã Hoa Thám đạt 10/19 tiêu chí, còn 09 tiêu chí chưa đạt bao gồm Tiêu chí số 2 về giao thông; Tiêu chí số 9 về nhà ở dân cư; Tiêu chí số 14 về Giáo dục qua đào tạo; Tiêu chí số 4 về điện; Tiêu chí số 6 về cơ sở vật chất văn hóa; Tiêu chí số 5 về trường học; Tiêu chí số 8 về Thông tin truyền thông; Tiêu chí số 17 về môi trường; Tiêu chí số 10 về thu nhập. Tiêu chí số 11 về hộ nghèo. Để phấn đấu hoàn thành 09 tiêu chí chưa đạt về đích trong năm 2024 thì xã Hoa Thám cần tổng số kinh phí dự kiến để hỗ trợ thực hiện cho các tiêu chí là: 40, 8 tỉ đồng.

Trụ sở UBND xã Hoa Thám được đầu tư xây dựng khang trang

Trong quá trình thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới trên địa bàn xã Hoa Thám, các phong trào thi đua chưa thực sự nổi bật, gương điển hình xây dựng nông thôn mới còn ít. Các chương trình, dự án, mô hình sản xuất được hỗ trợ chưa thực sự hiệu quả, thu nhập của người dân còn thấp, tỷ lệ hộ nghèo cao, huy động nguồn lực từ nhân dân còn rất hạn chế. Các tiêu chí đã đạt nhưng chưa thực sự bền vững. Địa hình xã phức tạp, đường giao thông nông thôn đi lại còn khó khăn, nhân dân sống rải rác, chủ yếu là sản xuất nông nghiệp nhỏ lẻ, phụ thuộc vào thiên nhiên, chưa hình thành vùng sản xuất chuyên canh, đời sống của nhân dân còn nhiều khó khăn.

Ông Hà Văn Đình, Chủ tịch UBND xã Hoa Thám cho biết: “Xác định rõ mục tiêu, lộ trình phấn đấu thực hiện từng nội dung, tiêu chí, xã phấn đấu về đích trong năm 2025 nhưng hiện nay khó khăn trăm bề. Việc nào cũng muốn nhưng việc huy động các nguồn lực còn gặp nhiều khó khăn. Cấp ủy, chính quyền các ban ngành đoàn thể sẽ tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí của xã đã đạt chuẩn nông thôn mới. Phấn đấu thực hiện các tiêu chí chưa đạt và các tiêu chí còn nợ chỉ tiêu chưa đạt chuẩn bộ tiêu chí. Tập trung nguồn lực huy động từ các nguồn để hỗ trợ thực hiện các tiêu chí chưa đạt. Tăng cường vận động toàn dân chung sức xây dựng NTM, kêu gọi các cá nhân, tổ chức và con em xa quê ủng hộ trong triển khai thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới.

Để thực hiện có hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới, xã cần tiếp tục kiện toàn Ban Chỉ đạo thực hiện chương trình, xây dựng quy chế làm việc, phân công nhiệm vụ phụ trách địa bàn xóm; tổ chức rà soát, đánh giá thực trạng từng tiêu chí đồng thời xây dựng kế hoạch chi tiết để thực hiện. Triển khai công tác Quy hoạch tổng thể xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 – 2030 sát với điều kiện thực tế của địa phương.

Tập trung huy động các nguồn lực để thực hiện các tiêu chí chưa đạt. Mở các lớp đào tạo nghề nông thôn và tập huấn nâng cao năng lực cộng đồng thực hiện các mô hình sản xuất phù hợp, triển khai công tác lao động việc làm để tăng thêm nguồn thu nhập của người dân. Triển khai thực hiện Đề án nông nghiệp thông minh. Tiếp tục mở rộng diện tích trồng cây Quế và cây dược liệu dưới tán rừng, thực hiện cắt tỉa thu hoạch diện tích quế đã đủ tuổi khai thác để chưng cất tinh dầu nhằm nâng cao thu nhập, ổn định kinh tế lâu dài cho nhân dân.

         Thực hiện chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2023 – 2025, huyện Nguyên Bình phấn đấu đến năm 2025 có 02 xã Tam Kim, Hoa Thám đạt chuẩn nông thôn mới, dự kiến nguồn lực cần thực hiện cho cả 02 xã là 52,6 tỉ đồng. Tuy nhiên, huyện Nguyên Bình là huyện nghèo, thu nhập bình quân đầu người thấp, tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo còn cao chiếm 67,68%, hệ thống hạ tầng nông thôn còn thiếu, điều kiện sinh hoạt, sản xuất, học tập của nhân dân chưa đảm bảo, các nguồn lực đầu tư xây dựng nông thôn mới còn hạn chế. Đến nay, huyện Nguyên Bình chưa có xã nào đạt chuẩn nông thôn mới, bình quân các tiêu chí nông thôn mới của huyện đạt 9,6 tiêu chí/xã. Chặng đường về đích Nông thôn mới vào năm 2024 – 2025 đối với xã Tam Kim, Hoa Thám còn nhiều khó khăn.

          Phát huy truyền thống quê hương cách mạng, “ Đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân”, huyện xác định tập trung phát huy sức mạnh tổng hợp cả hệ thống chính trị, của toàn đảng, toàn dân, toàn quân và huy động nguồn lực của toàn xã hội để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đối với xã Tam Kim, Hoa Thám nhằm thiết thực chào mừng kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/2014 – 22/12/2024) và thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đảng các cấp và Đai hội khóa XIII của Đảng nhiệm kỳ 2020 – 2025./.

Nông Uyên – Dương Lành

Trung tâm VH&TT